A400M’in en büyük alıcılarından Fransa da teslimatlarda azaltmaya gitmeyi ve başka uçaklara yönelmeyi planlıyor. Birim maliyetin tavana vurması projeyi dar boğaza sokabilir.
Almanya, Belçika, Lüksemburg, Fransa, İngiltere, İspanya ve Türkiye’nin iştirak ettiği, Airbus’ın askeri kanadı olan Airbus Military tarafından yürütülen askeri nakliye uçağı A400M projesi sıkıntılarla boğuşmaya, ancak proje üyesi ülkeleri de sıkıntıya sokmaya devam ediyor, çünkü teslimat süresi sürekli olarak ertelenmeye devam ediyor. A400M’in en büyük alıcılarından Fransa da teslimatlarda azaltmaya gitmeyi planlıyor. Birim maliyetin tavana vurması projeyi dar boğaza sokabilir. Şimdi gözler geçtiğimiz hafta seçenekleri arasında sipariş azaltımı olduğunu duyuran Fransa’nın kararının ne olacağında.
Düşen talep, artan maliyet.
Temelleri 1985’te atılan, Türkiye’nin 1988’de katıldığı ve 2003’te imzalanan sözleşmelerle resmen devreye giren projenin ilk uçuş ve ilk teslimat tarihleri bir kaç kez ertelendi. 2008’in ilk çeyreğinde yapılması planlanan ilk uçuş hala yapılabilmiş değil.
Bu ertelenmelerde Airbus Military’nin ana şirketi EADS’nin teknik problemleri ve alt yüklenicilerle olan anlaşmazlıklarının önemli bir payı var; ancak projeyi sıkıntıya sokan bir diğer etmen de üye ülkelerin taahüt ettikleri siparişleri ekonomik gerekçelerle giderek düşürmesi ve buna bağlı olarak uçağın birim maliyetinin artması var.
Alım sayısında indirime giden ülkelerden birisi de biziz. En başta taahüt ettiğimiz rakam opsiyonlarıyla birlikte 30’dan fazla idi, ancak 2001 krizinden sonra ekonomik gerekçelerle sipariş sayımızı 4’ü opsiyonlu olmak üzere 14’e çektik. Bu rakamdan dördünün kullanılacağı nakliye harici jammer projelerinin iptali ile de bu rakam 10’a düştü. Benzer şekilde üye ülkelerden Almanya’da opsiyonlarıyla birlikte 70’ten fazla olan siparişini 60 uçak seviyesine çekti.
Sırada Fransa olabilir.
A400M uçakları teslimatında ilk sırada yer alan Fransa (Türkiye Fransa’nın hemen ardından gelmektedir) resmi ağızlardan A400M projesinde teslimat indirime gidileceğini konuşuyor. En son EADS’nin A400M’in operasyonel hizmete dört yıl sonra gireceğini duyurmasının ardından hava nakliye uçağı ihtiyacı konusunda sıkıntıya gireceğini düşünen Fransa, siparişlerin iptalinin söz konusu olmadığını ancak sipariş sayısında indirime gitmenin seçenekleri arasında olduğunu açıkladı.
Uçağın 60 siparişi ile en büyük alıcılarından olan Almanya’yı 50 sipariş ile takip eden Fransa Defense News’in geçtiğimiz hafta yaptığı habere göre operasyonel ihtiyaçlarını karşılamak için kalıcı olarak A330 çok amaçlı tanker ve nakliye uçağı almayı ya da geçici olarak Alman Hava Kuvvetleri’nden C-160 Transall kiralamayı planlıyor. Hatta NATO envanterinde bulunan ABD uçakları bile ihtimaller arasında.
Boşluklar neyle doldurulacak
A400M projesinin başlıca amacı Avrupa’nın yaşlanmış nakliye filosunu yerini almaktı. Zira bizdeki C-160 Transall’lar da A400M’lerin gelmesinden bir süre sonra emekli edilecekti. Bu sebeple sadece A400M projesine bel bağlayan ülkeler uçakların gecikmesiyle ciddi bir operasyonel boşlukla karşı karşıya kalabilir.
Boşluk riskiyle karşı karşıya olan ülkelerden birisi de İngiltere. Boeing C-17, Lockheed Martin ise C-130J vermek için bir süredir İngiltere’nin A400M kararının izini sürüyor. Hem İngiltere hem de Fransa’nın A400M siparişlerinde kısmi iptale gitmesi A400M projesini ciddi biçimde sarsabilir.
EADS projenin gecikmesi neden geciktiği konusunda kesin bir açıklamada da bulunmuyor, ancak meselenin ekonomik sıkıntıya girmesi halinde projeyi kurtarmak için kesin bir çözüm olarak yeni alıcı arayışlarına girmek durumunda olabilir. Zira A400M’in ortağı olmamasına rağmen Malezya ve Güney Afrika uçağın alıcılarından. Yeni nesil askeri nakliye uçağı konusunda henüz bir karara varmamış olan Yunanistan da potansiyel alıcılar arasına dahil edilebilir. Zira 2006 yılında askeri nakliye uçağı arayışında olan Kanada’ya projenin kan kaybetmemesi için alıcı olması teklif edilmişti ancak Kanada 4 adet C-17 ve 17 adet C-130J almayı tercih etmişti.
Şu anki sipariş durumları
Opsiyonlar göz önünde bulundurulmadığında şu an 60’ı Almanya, 50’si Fransa, 27’si İspanya, 25’i İngiltere, 10’u Türkiye, 7’si Belçika, 1’i Lüksemburg olmak üzere proje ortaklarından, 8’i Güney Afrika, 4’ü Malezya olmak üzere dış satışlardan, toplam 192 adet A400M siparişi bulunuyor.
Bir yanıt yazın